فهم غیر منصفانه از آیات ممنوع
شرح نکته‌ها و پیام‌های آیه:
یکی از موضوعاتی که متأسفانه بعضی از معاندین و کج فهمان معارف و مفاهیم قرآنی به آن گرفتار هستند، تفسیر به رأی و اکتفا نمودن به فهم ناقص و مغرضانه شخصی خود است؛ مسأله بسیار خطرناکی که آنها را از دایره‌ی معارف زیبایی قرآنی باز داشته است. برای نمونه در خصوص آیه مورد نظر ادعاهای غیر واقعی را مطرح می‌کنند تا بدین وسیله به گمان خویش به دین مبین اسلام و معارف قرآن خدشه وارد سازند. بعضی از این افراد این چنین ادعا می‌کنند که این آیه شریف مجوز دزدی را برای مسلمانان صادر نموده است. در ادامه برای دفع این چنین اتهاماتی به بررسی و شرح نکته‌های این آیه شریف می‌پرداریم:
سطحی نگری و فهم غیر منصفانه در دین ممنوع
برای نسبت دادن حکمی به اسلام و آیات اسلامی لازم است به تمام جهات و جوانب مسأله در دین توجه لازم صورت گیرد؛ از این رو نمی‌توان به صرف دیدن یک آیه و توجه نداشتن به آیات و روایات دیگر حکمی را استنتاج نمود. در خصوص اتهامی که به این آیه شریف وارد کرده‌اند به روشنی می‌توان اذعان داشت که دزدی به روشنی در آیات و روایات فراوانی به شدت مورد نکوهش قرار گرفته است و عذاب‌های سختی برای آن مشخص شده است: «وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُما جَزاءً بِما کَسَبا نَکالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ؛[مائده/38]و مرد و زن دزد را به [سزاى] آنچه کرده‌اند، دستشان را به عنوان کیفرى از جانب خدا ببُرید، و خداوند توانا و حکیم است».
سستی و ضعف در برابر دشمن ممنوع
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت شأن نزول و فضایی است که این آیه شریف درآن نازل شده است. در این خصوص به روشنی می‌توان استفاده نمود آن فضایی که این آیه شریف نازل شده است زمانی بوده است که طایفه قریش و پیروان ابوسفیانه هیچگونه سازش و صلحی را با رسول اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) نمی‌پذیرفتند از این رو به دنبال ضربه زدن به پیکر اسلام نوپای و جامعه تازه مسلمان آن زمان بودن در این این چنین فضایی عقل و دین حکم به ایستادگی و مقابله به مثل می‌نماید در این زمان است که سپاه اسلام درمسیر خود از یک طرف با سپاه مصلح و سربازان نیرومند قریش مواجه می شود و از طرفی نیز توانایی تصرف قافله آنها را دارند که از تجهیزات نظامی کافی برخوردار نیستند. از این رو بعضی از افراد ترجیح میدهند که به جای حمله به سپاه دشمن با تصرف قافله تجاری دشمن خود را نیرومند سازند.
علامه طباطبایی در ذیل آیه شریف می‌فرماید:«و منظور از" طائفتین" دو طایفه عیر و نفیر مىباشند که مقصود از" عیر" قافله چهل نفرى قریش است که با مال التجاره و اموال خود از مکه به شام مىرفت، و همچنین از شام به مکه باز مىگشت، و ابو سفیان هم در میان ایشان بود، و مقصود از" نفیر" لشکر قریش است که قریب به هزار نفر بودند (و لشکر اسلام پس از دست نیافتن به مال التجاره آنان در بدر با خود آنان روبرو شدند)
معناى آیه این است که: بیاد آورید آن روزى را که خداوند به شما وعده داد که با یارى او بر یکى از دو طایفه" عیر" و یا" نفیر" غالب شوید، و شما میل داشتید که آن طایفه، طایفه عیر (قافله تجارتى قریش) باشد، چون نفیر (لشکریان قریش) عدهشان زیاد بود، و شما ضعف و ناتوانى خود را با شوکت و نیروى آنان مقایسه مىکردید، و لیکن خداوند خلاف این را مىخواست، خداوند مىخواست تا با لشکریان ایشان روبرو شوید، و او شما را با کمى عددتان بر ایشان غلبه دهد، و بدین وسیله قضاى او مبنى بر ظهور حق و استیصال کفار و ریشهکن شدن»[1]
نکته ها و پیام ها:
1-در آیه مورد نظر خداوند متعال هیچگونه مجوزی برای دزدی و سرقت از دیگران را تأیید نفرموده است آنچه مسلم است در مقابله با دشمن مسلمانان مجوز دفاع از خود و تضعیف دشمن را بر عهد داشتند.
2- خداوند متعال در آیات قرآن مجید به روشنی از فعل شوم دزدی نهی فرموده است و برای آن مجازات سنگینی را بیان فرموده است.
3-برای استخراج و نسبت دادن حکمی به اسلام می‌بایست تمام جوانب موضوع را در شرع مقدس مورد توجه و بررسی قرار داد تا اینکه در دامان تفسیر به رأی گرفتار نشویم.
____________________
[1]. ترجمه المیزان، ج9، ص،21.
