متن سخنرانی 22آذر93 (امام حسین (ع) الگویی برای زندگی(1)-اخلاص)

قرآن کریم در مورد اقتدا به پیامبر اکرم (ص) فرمود: «ولکم فی رسول الله اسوة حسنة‌» ؛ (1) «برای شما در [رفتار] رسول خدا الگوی نیکویی است.‌»

بعد از پیامبر اکرم (ص) اسوه‌های امت، امامان معصوم علیهم السلام و اهل بیت آن حضرت می‌باشند، و یکی از این اسوه ها، سرور شهیدان، حسین بن علی (ع) است.

خود آن بزرگوار در نامه‌ای به سلیمان بن صرد خزاعی و مسیب و... نوشت: «فلکم فی اسوة؛ (2) برای شما در رفتار من الگو است.‌»

از این جهت لازم است شیعیان با اوصاف و ویژگیهای آن بزرگوار آشنا شوند، و خود را با او همرنگ نمایند. آنچه در پیش رو دارید، اشاره‌ای به برخی ویژگیها و اوصاف سیدالشهداء، حسین بن علی (ع) است. مبلغان محترم می‌توانند در ماه محرم هر یک از این ویژگیها را در یک سخنرانی مطرح کرده و آن را با توجه به شرایط منطقه تبلیغی خود و اضافه کردن چاشنیهای سخنرانی ارائه کنند.

1. اخلاص و خدامحوری

در پیشگاه الهی تنها اعمالی ارزش دارد که با اخلاص و رضایت خداوند همراه باشد، به همین جهت تمام اعمال در قرآن کریم به نوعی مقید به اخلاص و قصد قربت شده‌اند. درباره جهاد می‌فرماید: «والذین جاهدوا فی سبیل الله‌» ؛ (3) «کسانی که در راه خداوند جهاد کردند‌» و درباره شهادت می‌خوانیم «الذین قتلوا فی سبیل الله‌» ؛ (4) «کسانی که در راه خدا کشته شدند.‌» درباره انفاق می‌خوانیم: «والذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله‌» ؛ (5) «کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند.‌»

و کسانی را قرآن به عنوان اسوه مطرح نموده، که کارشان بر محور رضای خداوند بوده است، از جمله:

1. از زبان حضرت ابراهیم می‌خوانیم: «قل ان صلاتی ونسکی ومحیای ومماتی لله رب العالمین لا شریک له وبذالک امرت وانا اول المسلمین‌» ؛ (6) بگو: نماز و تمام عبادات من، و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند، پروردگار جهانیان است. همتایی برای او نیست، و به همین مامور شده‌ام و من نخستین مسلمانم.‌»

2. درباره امیرمؤمنان در قرآن می‌خوانیم: «ومن الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضاة الله والله رؤوف بالعباد‌» ؛ «و از مردم کسی است که جان خود را به خاطر خشنودی خدا می‌فروشد، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.‌» (7)

3. قرآن درباره اهل بیت علیهم السلام می‌فرماید: «ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء ولا شکورا» ؛ (8) «غذا [ی خود] را با اینکه به آن علاقه دارند، به «مسکین‌» و «یتیم‌» و «اسیر‌» می‌دهند [و می‌گویند:] ما شما را بخاطر خدا اطعام می‌کنیم، و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم.‌»

از آنچه بیان شد و غیر آن از آیات قرآن به خوبی استفاده می‌شود که اعمالی در پیشگاه الهی ارزش دارد که همراه با اخلاص و رضایت الهی باشد، و افرادی در نزد او منزلت دارند که در مسیر رضایت حق قدم بردارند.

اخلاص در روایات

1. همه چیز برای خدا: علی (ع) فرمودند: «طوبی لمن اخلص لله عمله وعلمه وحبه وبغضه واخذه وترکه وکلامه وصمته؛ (9) خوشا به حال کسی که عمل و علم و دوستی و دشمنی و گرفتن و ترک کردن و سخن گفتن و سکوتش رابرای خداوند خالص کرده است.‌»

از رجب علی خیاط نقل شده است که: «در تشییع جنازه آیة الله بروجردی رحمه الله جمعیت بسیاری آمدند و تشییع باشکوهی شد، در عالم معنا از ایشان پرسیدم که چطور شد از شما این اندازه تجلیل کردند؟ فرمود: تمام طلبه‌ها را برای خدا درس می‌دادم.‌» (10)

پیامبر اکرم (ص) به اباذر فرمود: «یا اباذر لیکن لک فی کل شی ء نیة صالحة حتی فی النوم والاکل؛ (11)‌ای ابوذر! باید در هر کاری نیتی پاک داشته باشی، حتی در خوردن و خوابیدن‌».

2. فقط اعمال خالص: پیامبر اکرم (ص) فرمود: «اذا عملت عملا فاعمل لله خالصا لانه لا یقبل من عباده الاعمال الا ما کان خالصا؛ (12) هرگاه عملی انجام دادی، پس برای خدا خالصانه انجام بده؛ زیرا خداوند فقط اعمالی را از بندگان می‌پذیرد که خالصانه انجام شده باشد.‌»

3. راس طاعت: امام صادق (ع) فرمودند: «راس طاعة الله الرضا بما صنع الله فیما احب العبد وفیما کره (13) ؛ سر [و اساس بندگی خداوند، راضی بودن به آن چیزی است که خداوند پیش می‌آورد؛ در آنچه بنده دوست دارد و یا ناخوشایند اوست.‌»

4. رضایت خدا یا مردم؟: امام حسین (ع) فرمود: «من طلب رضا الله بسخط الناس کفاه الله امور الناس ومن طلب رضا الناس بسخط الله وکله الله الی الناس؛ (14) هرکس رضایت خدا را بخواهد هر چند با خشم مردم همراه شود؛ خداوند او را از امور مردم کفایت می‌کند، و هر کس که دنبال رضایت مردم باشد با به خشم آوردن خداوند، خداوند او را به مردم وامی گذارد.‌»

امام حسین (ع) و رضایت الهی

از بارزترین ویژگیها و اوصاف امام حسین (ع) این است که در تمام زندگی، گفتار و رفتار و کردارش طبق رضایت حق و در مسیر الهی بود. جز از رضای خدا دم نزد و جز خدا ندید و جز سخن خدا نشنید و راستی که او به تمام معنی یک بنده سراپا تسلیم الهی بود. به نمونه هایی در این رابطه اشاره می‌شود:

1. قیام برای خدا: آن حضرت فرمودند: «اللهم انک تعلم انه لم یکن ما کان منا تنافسا فی سلطان، ولا التماسا من فضول الحطام ولکن لنری المعالم من دینک ونظهر الاصلاح فی بلادک ویامن المظلومون من عبادک ویعمل بفرائضک وسنتک واحکامک؛ (15)

بار خدایا! تو خود می‌دانی آنچه از ما سر زد، رقابت برای دستیابی به سلطنت و آرزوی زیاد کردن کالای بی‌ارزش دنیا نبوده است؛ بلکه برای این بوده که نشانه‌های دین تو را افراشته ببینیم و اصلاح را در شهرهایت آشکار نماییم و بندگان ستمدیده ات منیت یابند و به واجبات و سنتها و احکام تو عمل شود.‌»

2. درخواست خشنودی خدا: امام حسین (ع) در کنار قبر پیامبر اکرم (ص) به درگاه خداوند عرض می‌کند: «اللهم انی احب المعروف وانکر المنکر وانا اسئلک یا ذالجلال (16) والاکرام بحق القبر ومن فیه الا اخترت من امری هذا ما هو لک رضا ولرسولک فیه رضی؛ (17) خدایا! براستی من معروف را دوست دارم و منکر را زشت می‌دارم.‌ای خدای بزرگ و بزرگوار! من از تو می‌خواهم به حق این قبر [پیامبر اکرم] و کسی که درون آن است، که برای من در این قیام آنچه رضایت تو و پیامبرت در آن است پیش آوری.‌»

3. هرچه خدا بخواهد: پس از آنکه امام حسین (ع) از مدینه به سوی مکه حرکت کرد، در مکه سخنان زیادی ایراد فرمود. در یکی از آنها فرمود: «الحمد لله وما شاء الله ولا قوة الا بالله... رضی الله رضانا اهل البیت نصبر علی بلائه؛ (18) سپاس برای خداست، آنچه خدا بخواهد [همان خواهد بود] و قوتی جز برای خدا نیست...، خشنودی خدا، خشنودی ما اهل بیت است و در مقابل بلای او صبر می‌کنیم.‌»

4. فقط برای خدا: هنگامی که تیر به سینه حضرت اصابت کرد و به زمین افتاد فرمود: «بسم الله وبالله وفی سبیل الله وعلی ملة رسول الله؛ (19) به نام خدا و به یاد خدا و در راه خدا و بر دین رسول خدا [شهید می‌شوم] .‌»

الهی در رهت از سرگذشتم                                                                  هم از عون و هم از جعفر گذشتم

رضا دادم تنم بی‌سر بگردد                                                                  ستوران بر همه پیکر بگردد

رضا دادم که اکبر کشته گردد                                                                            تن پاکش به خون آغشته گردد

زکینه پیکرم پامال گردد                                                                        زعشقت سر زنی بر دار گردد

امام حسین (ع) نه تنها در لحظه شهادت زمزمه «فی سبیل الله‌» به زبان داشت بلکه همیشه در صبحگاهان و شامگاهان این دعا را به زبان داشت: «بسم الله وبالله ومن الله و الی الله وفی سبیل الله وعلی ملة رسول الله، و توکلت علی الله، ولا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم. اللهم انی اسلمت نفسی الیک، ووجهت وجهی الیک وفوضت امری الیک، ایاک اسال العافیة من کل سوء فی الدنیا والآخرة؛ (20) به نام خدا و به یاد خدا، از خداوند و به سوی او، و در راه او، بر آیین پیامبر او، و بر خداوند توکل کردم و نیرو و قدرتی جز به [اراده] خداوند بزرگ نیست. پروردگارا! جانم را به تو تسلیم کرده و چهره‌ام را به سوی تو گردانده و کارم را به تو واگذار نموده و از تو سلامتی از هر بدی در دنیا و آخرت را خواهانم.‌»

در سراسر دعای فوق خدامحوری، رضایت الهی، و خشنودی به رضایت خداوند موج می‌زند.

پی‌نوشت:

1) احزاب/21.

2) محمدباقر مجلسی، بحارالانوار (بیروت، دار احیاء التراث العربی)، ج 44، ص 381.

3) بقره/20 و 218.

4) بقره/169.

5) بقره/262.

6) انعام/162.

7) بقره/207.

8) هل اتی (انسان) /7 - 8.

9) محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه، سیدحمید حسینی (قم - دارالحدیث، 1380، چاپ دوم).

10) محمدی ری شهری، کیمیای محبت (دارالحدیث، چاپ سوم، 1378)، ص 185.

11) منتخب میزان الحکمه (همان)، ص 520، روایت 6322.

12) همان.

13) همان، ص 220، روایت 2615؛ بحارالانوار، ج 71، ص 208، حدیث 17.

14) همان، ص 221، روایت 2637.

15) موسوعة (همان)، ص 276.

16) همان.

17) همان، ص 287؛ بحار، ج 44، ص 328؛ فرهنگ سخنان امام حسین (ع) (همان) ص 385؛ مقتل الحسین، خوارزمی، ج 1، ص 186.

18) بحارالانوار، ج 44، ص 366؛ فرهنگ سخنان امام حسین، ص 274؛ عوالم بحرانی، ج 17، ص 216.

19) سوگنامه آل محمد (ص)، ص 359؛ منتهی الامال، (علمیه اسلامیه)، ج 1، ص 286.

20) بحارالانوار، ج 86، ص 313، حدیث 65؛ فرهنگ سخنان امام حسین (ع) (همان)، ص 316.